آخرين تحولات در سال 1383  
 

آخرين تحولاتي كه در رابطه با احداث آزادراهها صورت گرفته بشرح زير مي باشند:

- درخصوص آزادراه تهران - شمال، هيأت وزيران تصويب نموده است كه سهم وزارت راه به 50% افزايش يابد كه اين امر تسريع لازم را در احداث اين آزادراه ايجاد نمايد.

- پروژه آزادراه مشهد - باغچه بطول حدودا" 40 كيلومتر، 37 كيلومتر راههاي جانبي در مورخ 19/3/82 مورد افتتاح و بهره برداري قرار گرفت.

- پروژه آزادراه كاشان - نطنز كه در اواخر سال 1381 افتتاح گرديد در سال 82 عملا" مورد بهره برداري قرار گرفت .

- آزادراههاي زنجان - سرچم بطول 82 كيلومتر

- آزادراه ساوه - سلفچگان بطول 68 كيلومتر و نطنز اصفهان بطول 110 كيلومتر مراحل نهايي خود را در اين سال طي كردند و در اوايل سال 1383 مورد بهره برداري آزمايشي قرار گرفته در حال برنامه ريزي براي افتتاح مي باشند.

نگاهي به آينده

با نگاهي به گذشته و بررسي آنچه كه در جهت ارتقاء كيفي و كمي آزادراههاي كشور واقع شده است، نياز كشور به تلاش بيشتر در راستاي كارآمدسازي تدابير و بهينه سازي

راهبردي جهت رفع موانع و نارسائيهاي موجود در اين بخش احساس مي شود.

اين تفكر از آغاز تأسيس اداره كل ساختمان آزادراهها تا بحال پيگيري شده و مي تواند تأمين كننده بخش اعظمي از اهداف مورد نظر در برنامه هاي اجرائي وزارت راه و ترابري مشتمل بر موارد ذيل باشد . كه عبارتند از :

1-   ارتقاء سطح ايمني در بخش راه و ترابري منطبق با استانداردهاي جهاني

- افزايش ايمني و كاهش نرخ تصادفات و سوانح

- ترويج فرهنگ و استانداردهاي ملي در زمينة ايمني و ارائه آموزشهاي لازم

- امدادرساني سريع در هنگام وقوع سوانح و حوادث

- توجه بيشتر به گسترش حمل و نقل عمومي

- بازنگري در مباني طراحي مشخصات اجرائي و ارتقاء تعرفه هاي مطالعاتي در جهت تأمين هزينه هاي مطالعاتي

- گسترش و ارتقاء سطح خدماتي راهها

- با توجه به تعديل هاي دائمي در قيمتهاي خدمات نسبت به واقعي تر كردن تعرفه عبوركيلومترآزادراهها براي بازگشت زودتر سود و سرمايه به عمل آيد.

2- استفاده از موقعيت جغرافيايي كشور در جهت افزايش ميزان ترانزيت كالا و مسافر به منطقه :

- گسترش همكاريهاي منطقه اي و بين المللي و شركت درمجامع و سازمانهاي جهاني

- توسعه دالانهاي ترانزيتي به منظور افزايش ايمني كاهش زمان و هزينه هاي ترانزيت كالا و مسافر

- توسعه زيربناهاي مناسب و ترويج حمل و نقل چندوجهي و كانتينري و ارتقاء مطلوبيت نسبي ترانزيتي كشور

3- توسعه سرمايه گذاري بخش خصوصي و غيردولتي در راستاي اهداف و سياستهاي دولت

- گسترش سرمايه گذاري بخش خصوصي و استفاده كمتر از منابع عمومي كشور در طرحهاي هزينه بر

- گسترش سرمايه گذاري بخش خصوصي و تشويق و جذب سرمايه گذاري داخلي و خارجي

- گسترش سرمايه گذاري بخش خصوصي ازطريق كاهش ديوان سالاري دولتي

- گسترش سرمايه گذاري بخش خصوصي و توانمندسازي آن در بخش غير دولتي در جهت  كاهش محدوديتها و بوروكراسي اداري و استفاده از قابليتها و انعطاف پذيري بالاتر

4-    بهينه سازي مصرف سوخت

- كاهش مصرف سوخت و جلوگيري از واردات فرآورده هاي سوختي

- مهار ترافيك و ايجاد تناسب بين تعداد  خودروها با زيربناها

- كاهش آلودگي محيط زيست

- مهار تلفات و ضايعات ناشي از آلودگي هوا 

در دهه هاي اخير بستر مناسب براي اثربخشي نقش دولتها به مشابه موتور و ابزار نيل به كارآمدي اقتصادي پيشرفته، مرهون رويكردهايي با هدف كاهش ديوان سالاري دولتي ، دستيابي به عملكرد با كيفيت و خدمات رساني هرچه بيشتر به عامه بوده است براساس اين مباني با عملياتي نمودن راهبردهاي ذيل در زير بخش آزادراهها دسترسي به اهداف امكان پذير شده است :

- عملي كردن الگوهاي نوين مشاركت براي دولت كارآمد (مشاركت فعالتر با بخش خصوصي و غير دولتي) درجهت ارتقاء سطح مشاركت و انتقال بخشي ازمسئوليت ها به سطوح و لايه هاي پايين دستي در تشكيلات دولت و در نتيجه اشتغال بيشتر به عنوان يكي از نتايج مشاركت

- بكارگيري مؤثر فن آوري اطلاعات، كاربرد صحيح و مؤثر فن آوري براي اثربخشي دولت و آزادسازي خدمات عمومي، عدم تمركز فعاليتها، شفاف تر كردن اقدامات و پاسخگويي

- بهبودكيفيت وبهره وري از طريق استفاده بهينه ازمنابع محدودوانرژيهاي پايان پذيرد

- استفاده از ظرفيتهاي موجود بخشهاي ديگر ، ارتقاء دانش فن آوري ساخت در قسمتهاي فني مهندسي و ماشين آلات راهسازي و تكنولوژي روز در كاربرد مصالح و ماشين آلات

- استفاده بهينه ازسرمايه هاي موجود دركشور و انتقال آن بسمت توسعه زيربناهاي عمراني

- بكارگيري مهندسين و كارشناسان در مديريت پروژه ها و استفاده اثربخش از بازخورد اطلاعات به گونه اي كه باعث كاهش ميانگين زماني ساخت در وزارت راه و ترابري از يك دهه به زمان پيش بيني شده در قراردادهاي ساخت

براي توسعه اين موارد نياز به عزم ملّي در راستاي ساخت و تكميل شبكه آزادراههاي كشور كه گامي بلند در جهت توسعه زيربناها و يكي از محورهاي رسيدن به توسعه پايدار كشور مي باشد.

با توسعه ي احداث آزادراهها همواره به موازات آن راه موجود خدمات لازم را به صورت رايگان ارائه مي نمايد با اين وصف در چند سال اول بهره برداري در برخي محورهاي آزادراهي تقاضاي بالفعل ترافيكي كم بوده است . وليكن در جريان توسعه زيربناها ، اين دوران را بايستي پشت سرگذاشت تا تقاضا تدريجا" افزايش يابد تا آنجا كه افزايش خطوط آزادراه ضروري شود. 

از دلايل مهم رونق استفاده از آزادراه را مي توان عدم وجود آن در گذشته و فراگيري تدريجي مزاياي مكتسبه (صرفه جويي در زمان ، سوخت ، قطعات يدكي ، لاستيك ... ايمني و راحتي سفر و ...) و بسط فرهنگ استفاده از آن در منطقه عبور طرح دانست .

نگاهي به آينده نشان مي دهد كه با تكميل آزادراه سرتاسري شمال - جنوب و شرق - غرب

ايران موقعيت ترانزيتي قديم خود را در مسير جاده ابريشم احياء نموده، بطوريكه درجه اهميت آزادراههاي ترانزيتي ايران در شبكه جهاني منتشره بخش همكاريهاي اقتصادي اجتماعي سازمان ملل متحد به عنوان قلب ترانزيت دنيا معرفي شده است . انجام اين مهم، تضمين سلامت سفر و كالا و در حقيقت ارتقاء بخشيدن به سطح استراتژيك و ايمني در بخش راه و ترابري منطبق با استانداردهاي جهاني ره آورد ديگري براي كشور  خواهد بود.

رويكرد آينده مسلما" گسترش راهها ي با كيفيت و ارائه خدمات بهتر با درنظرگرفتن تقاضا،

رويكردهاي منطقه اي و جهاني ، ترانزيت و جذب توريست و افزايش مبادلات داخلي و خارجي ، خواهد بود، بطوريكه با هدفگذاري برنامه اي در ميان مدت و بلند مدت نه تنها سودآوري مورد نظر حتمي است بلكه در تعامل تنگاتنگ با محيط بين الملل، شبكه آزادراههاي كشور پويايي لازم را در اثر گذاري و اثرپذيري بدست خواهد آورد .

به عبارتي با افزايش سطح كيفي و كمي راههاي ترانزيتي ، سرعت ، ايمني ، صرفه جويي و فرآيند آن توسعه پايدار عايد كشور مي گردد.

به منظور دستيابي به اين امر روشهاي گوناگون سرمايه گذاري در احداث مورد نظر مي باشد كه مسئولان، مديران و كارشناسان بر روي آنها مطالعه و راهكارهاي اجرايي را به
سرمايه گذاران، در تطبيق با اصول قانوني احداث آزادراهها ، ارائه مي نمايند.

سازماندهي اين اداره كل نيز همگام با تحولات سازماني وزارت راه و ترابري، با اتكا به اصول توسعه آزادراهها و استفاده از قوانين هم سو در حال انجام است كه آزادراهها را از زمان طلوع اوليه به آينده اي بهتر وصل نمايد.

  ... و آزادراه سازي مستقيما" در ايجاد 370 شغل كارگاهي و مرتبط با كارگاه در دوره ساخت و مشاغل ساخت دستگاهها و ماشين آلات راهسازي ، تعميرات ماشين آلات كارخانجات آسفالت و غيره مستقيما" و در ايجاد بيش از 1000 شغل به صورت غير مستقيم اثر مي گذارد.